Stanowisko z dnia 03 czerwca 2011r. konsultanta krajowego w dziedzinie pielegniarstwa ratunkowego w sprawie transportu pacjentów z symptomatologia: ostrego zespołu wiencowego, udaru niedokrwiennego lub udaru krwotocznego oraz pacjentów urazowych z miejsc
Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Ratunkowego
mgr Marek Maślanka
ul. Szlak 61, 31-153 Kraków, tel. 123964109, fax. 123964181, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Stanowisko z dnia 03 czerwca 2011r. konsultanta krajowego w dziedzinie
pielęgniarstwa ratunkowego w sprawie transportu pacjentów z symptomatologią:
ostrego zespołu wieńcowego, udaru niedokrwiennego lub udaru krwotocznego oraz
pacjentów urazowych z miejsca zdarzenia bezpośrednio do szpitala, w którym
znajduje się jednostka organizacyjna szpitala wyspecjalizowana w zakresie udzielania
świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego lub centrum
urazowe przez podstawowe Zespoły Ratownictwa Medycznego poza rejon operacyjny
dysponenta jednostki.
W myśl postanowień art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie
Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą o PRM, zespół ratownictwa
medycznego transportuje osobę w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego do najbliższego, pod
względem czasu dotarcia, szpitalnego oddziału ratunkowego lub do szpitala wskazanego przez
dyspozytora medycznego lub lekarza koordynatora ratownictwa medycznego.
Natomiast art. 45 ust. 1 ustawy o PRM stanowi, iż w przypadku, gdy u osoby w stanie nagłego
zagrożenia zdrowotnego zostanie stwierdzony stan, który zgodnie ze standardami postępowania, o
których mowa w art. 43, wymaga transportu z miejsca zdarzenia bezpośrednio do szpitala, w którym
znajduje się centrum urazowe albo do jednostki organizacyjnej szpitala wyspecjalizowanej w zakresie
udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego, lub gdy tak zadecyduje
lekarz systemu obecny na miejscu zdarzenia, osobę taką transportuje się bezpośrednio do
wskazanego szpitala, w którym znajduje się centrum urazowe albo wskazanej jednostki organizacyjnej
szpitala wyspecjalizowanej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla
ratownictwa medycznego. W przypadku transportu poza rejon operacyjny transport koordynuje lekarz
koordynator ratownictwa medycznego.
Z podanych ww. zapisów wynika, iż osoba w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego powinna być
przetransportowana do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego lub szpitala, który jest
wskazany przez dyspozytora medycznego lub lekarza koordynatora ratownictwa medycznego
w oparciu o posiadane informację dotyczące potencjału medycznego jednostki szpitalnej (które są
ujęte w Wojewódzkim Planie Działania Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, tworzonego
na podstawie art. 21 ustawy o PRM), czyli możliwości niezbędnej diagnostyki i procesu leczniczo-
terapeutycznego konkretnego pacjenta z problemem zdrowotnym.
Decyzję o transporcie do szpitala innego niż najbliższy względem czasu dotarcia, czyli transportu z
miejsca zdarzenia bezpośrednio do szpitala, w którym znajduje się centrum urazowe albo jednostka
organizacyjna szpitala wyspecjalizowana w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych
dla ratownictwa medycznego (wskazanego przez dyspozytora medycznego lub lekarza koordynatora
ratownictwa medycznego) może być podjęta tylko przez lekarza systemu (o którym mowa w art. 3
pkt. 3 ustawy o PRM) obecnego na miejscu zdarzenia. W tym przypadku ustawodawca określił rolę
lekarza koordynatora ratownictwa medycznego jako koordynującą w przypadku transportu poza rejon
operacyjny.
Mając na względzie jak najszybsze prawidłowe zabezpieczenie medyczne osób w stanie nagłego
zagrożenia zdrowotnego, a w szczególności:
a) dotarcie pacjentów z symptomatologią ostrego zespołu wieńcowego do jednostek
organizacyjnych szpitala zapewniających kardiologię interwencyjną;
b) dotarcie pacjentów z symptomatologią udaru niedokrwiennego lub udaru krwotocznego do
jednostek organizacyjnych szpitala zapewniających leczenie udarów;
c) dotarcie pacjentów urazowych, o których mowa w art. 3 pkt. 12 ustawy o PRM, do centrum
urazowego (art. 3 pkt. 11 ustawy o PRM);
Kraków 2011-06-03
Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Ratunkowego
mgr Marek Maślanka
ul. Szlak 61, 31-153 Kraków, tel. 123964109, fax. 123964181, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Należy również mieć na uwadze inne czynniki współtowarzyszące opiniowanej kwestii.
1. Do chwili obecnej nie zostały opublikowane standardy postępowania o których mowa w art.
43 ustawy o PRM - stąd nie można się do nich odwołać. Faktem jest, iż standardy, o których
mowa w art. 43 ustawy o PRM, powinny wynikać wprost z aktualnej wiedzy medycznej.
Wiedza ta jest zaś przekazywana w ramach przedmiotów nauczania w procesie kształcenia
zarówno pielęgniarek systemu, ratowników medycznych jak i lekarzy systemu. Osoby
uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych powinni znać algorytm
postępowania wobec osób będących w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego w
poszczególnych symptomatologiach chorób. Jednak wiedza medyczna ulega
systematycznym zmianom i modyfikacjom w miarę postępów w rozwoju medycyny i
regulowanie tego obszaru w formie aktu prawnego wymaga częstych aktualizacji. Pomimo iż
wiedza medyczna jest egzekwowana w procesie kształcenia oraz w procesie dalszego
doskonalenia zawodowego członków zespołu ratownictwa medycznego, to brak jest aktu
prawnego wprowadzającego standardy medyczne postępowania, a przez to sankcjonującego
ich stosowanie.
2. Brak uregulowań prawnych dotyczących zlecania leków drogą radiową i telefoniczną z poza
listy zawartej w:
a) rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu
świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych
udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz.
U. Nr 210, poz. 1540) – w odniesieniu do pielęgniarek systemu;
b) rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowego
zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez
ratownika medycznego (Dz. U. z 2007r. Nr 4 poz. 33, z późn. zm.) – w odniesieniu do
ratowników medycznych.
Z zapisów przytoczonych rozporządzeń wynika brak możliwości podawania leków nie
umieszczonych ww. listach.
3. Brak uregulowań prawnych dotyczących konsultacji medycznych wykonywanych drogą
radiową i telefoniczną.
4. Brak uregulowań prawnych dotyczących teletransmisji zapisu elektrokardiograficznego i jego
zdalnej interpretacji – stąd należy traktować jej rolę jako pomocniczą w diagnozowaniu
objawów pacjenta (pomimo prób uregulowań w tym zakresie w wojewódzkich planach
działania systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego).
5. Cytowane zapisy ustawy nie precyzują, czy decyzja podjęta przez lekarza systemu obecnego
na miejscu zdarzenia odnosi się również do transportów pacjentów przez podstawowe
zespoły ratownictwa medycznego (a więc bez lekarza systemu w danym zespole ratownictwa
medycznego) z miejsca zdarzenia do ośrodków wyspecjalizowanych w zakresie udzielania
świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego, znajdujących się często
poza rejonem operacyjnym.
6. W przypadku bezpośredniego transportu pacjenta z miejsca zdarzeni, do szpitala poza
rejonem operacyjnym, opuszczenie przez zespół ratownictwa medycznego rejonu
operacyjnego powinno skutkować zadysponowaniem przez lekarza koordynatora ratownictwa
medycznego lub dysponenta jednostki innego zespołu ratownictwa medycznego włączonego
do systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego w ten rejon, z zachowaniem zgodności
w zakresie czasu dotarcia do miejsca wezwania zgodnie z postanowieniem art. 24 ustawy o
PRM.
Opisywane kwestie rodzą problemy odpowiedzialności prawnej za podejmowane działania między
innymi w zakresie:
a) podjęcia decyzji przez kierownika podstawowego zespołu ratownictwa medycznego o
transporcie pacjenta nie do najbliższego pod względem czasu dotarcia szpitalnego oddziału Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Ratunkowego
mgr Marek Maślanka
ul. Szlak 61, 31-153 Kraków, tel. 123964109, fax. 123964181, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
ratunkowego, lecz do szpitala w którym znajduje się centrum urazowe albo jednostka
organizacyjna szpitala wyspecjalizowana w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych
niezbędnych dla ratownictwa medycznego, w szczególności gdy znajduje się ona poza
rejonem operacyjnym;
b) decyzji wyżej wymienionej skutkującym czasowym brakiem zespołu ratownictwa medycznego
w rejonie operacyjnym i obszarze działania (art. 3 pkt. 13 ustawy o PRM), a przez to
pogorszenie zabezpieczenia obszaru działania zespołu ratownictwa medycznego, co w
konsekwencji wpłynąć może na niezapewnienie realizacji parametrów czasów dotarcia
zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia, o których mowa w art. 24 ustawy o
PRM, w odniesieniu do innych osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
c) przekroczenia kompetencji poprzez podanie leków innych niż zawarte w wyżej wymienionych
regulacjach prawnych;
d) niepełnego rozpoznania wskazań lub ich braku do leczenia w ośrodku kardiologii
interwencyjnej.
W myśl postanowień ustawy o PRM, zespoły ratownictwa medycznego mają każdej osobie w stanie
nagłego zagrożenia zdrowotnego zapewnić pomoc poprzez medyczne czynności ratunkowe (art. 1 i
art. 3 pkt. 4 ustawy o PRM). Kierownik zespołu ratownictwa medycznego podejmuje decyzje o
zastosowanych procedurach medycznych czynności ratunkowych na postawie objawów chorobowych
u danego pacjenta. W zespołach ratownictwa medycznego, możliwości wykonania badań
diagnostycznych są ograniczone. Dlatego kierujący medycznymi czynnościami ratunkowymi nie ma
możliwości dokładnego zdiagnozowania i stwierdzenia rozpoznania danego problemu zdrowotnego u
pacjenta, gdyż nie ma możliwości zweryfikowania symptomów chorobowych stanowiących podstawę
diagnostyki. Określenie „ewidentny zawał mięśnia serca” nie jest precyzyjnym określeniem
funkcjonującym w terminologii medycznej. Proponuje, aby w przypadku pacjentów z symptomatologią
ostrego zespołu wieńcowego używać definicji zgodnej np. z Komunikatem Ministra Zdrowia z dnia 7
sierpnia 2009 roku w sprawie standardu kwalifikacji pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi do
leczenia inwazyjnego, wypracowany przez zespół kardiologów na czele z prof. Grzegorzem Opolskim
– Konsultantem Krajowym w dziedzinie kardiologii.
Proponowane rozwiązania organizacyjne, które w myśl obowiązujących regulacji prawnych mogą
maksymalnie skrócić czas dotarcia pacjenta kwalifikującego się do podjęcia leczenia w ramach
ośrodka wyspecjalizowanego w interwencyjnym leczeniu pacjentów z rozpoznanym ostrym zespołem
wieńcowym to szybkie zabezpieczenie i zdiagnozowanie oraz kwalifikacja do leczenia inwazyjnego
pacjentów z symptomami ostrego zespołu wieńcowego.
Dlatego:
1) w przypadku, gdy czas dotarcia specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego do
chorego z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego nie przekracza czasu 15 minut od
momentu przyjęcia zgłoszenia, kierowany powinien być specjalistyczny zespół ratownictwa
medycznego (z lekarzem systemu), który transportuje pacjenta bezpośrednio do szpitala
posiadającego jednostkę organizacyjną wyspecjalizowaną do udzielania świadczeń
zdrowotnych w zakresie kardiologii inwazyjnej, po zdiagnozowaniu przez lekarza systemu
u pacjenta ostrego zespołu wieńcowego, kwalifikującego się do leczenia inwazyjnego (art. 45
ust. 1 ustawy o PRM) lub transportuje pacjenta z symptomami ostrego zespołu wieńcowego
do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego lub szpitala, gdy lekarz systemu zespołu
nie zakwalifikuje pacjenta do leczenia inwazyjnego (art. 44 ust. 1 ustawy o PRM);
2) w przypadku, gdy czas dotarcia specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego do
chorego z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego przekracza 15 minut od momentu
zgłoszenia, a czas dotarcia najbliższego dla miejsca wezwania podstawowego zespołu
ratownictwa medycznego jest krótszy niż czas dotarcia specjalistycznego zespołu ratownictwa
medycznego, podstawowy zespół ratownictwa medycznego powinien po przybyciu na miejsca
wezwania:
a) zabezpieczyć pacjenta z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego,
b) wykonać EKG (oraz teletransmisję zapisu 12-odprowadzeniowe EKG jeśli dostępna -
w ramach współpracy do oddziałów wykonujących przezskórne interwencje wieńcowe
- PCI i leczenie trombolityczne),
Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Ratunkowego
mgr Marek Maślanka
ul. Szlak 61, 31-153 Kraków, tel. 123964109, fax. 123964181, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
c) dokonać konsultacji zapisu EKG z lekarzem analizującym,
d) przygotować pacjenta do przetransportowania przez specjalistyczny zespół
ratownictwa medycznego lub śmigłowcowy zespół ratownictwa medycznego HEMS
do szpitala, wybranego przez lekarza systemu danego zespołu. Celem przyspieszenia
przekazania pacjenta do specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego lub
śmigłowcowego zespołu ratownictwa medycznego HEMS pacjent może być
przetransportowany przez podstawowy zespół ratownictwa medycznego do miejsca
lądowania śmigłowca HEMS lub miejsca przekazania pacjenta pod opiekę lekarza
systemu ze specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego. W przypadku
zespołów ratownictwa medycznego to lekarz systemu powinien zabezpieczyć
transport bez przenoszenia pacjenta pomiędzy ambulansami;
e) transportować pacjenta do ośrodka kardiologii interwencyjnej w przypadku gdy czas
dotarcia do tego ośrodka jest krótszy lub porównywalny z transportem do najbliższego
szpitalnego oddziału ratunkowego lub przewidywany czas oczekiwania na zespół
specjalistyczny lub HEMS wraz przekazaniem i transportem spowodowałby istotne
opóźnienie podjęcia leczenia przyczynowego;
3) w przypadku, gdy czas dotarcia zespołu ratownictwa medycznego (specjalistycznego i
podstawowego) do chorego z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego przekracza czas 15
minut od momentu zgłoszenia i czas przetransportowania osoby z podejrzeniem ostrego
zespołu wieńcowego do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego od momentu
zgłoszenia przekracza czas 30 minut od momentu zgłoszenia, powinno nastąpić wezwanie
śmigłowcowego zespołu ratownictwa medycznego HEMS Lotniczego Pogotowia
Ratunkowego z jednoczesnym wysłaniem najbliższego pod względem czasu dotarcia dla
miejsca wezwania zespołu ratownictwa medycznego; w tym przypadku zespół ratownictwa
medycznego powinien zabezpieczyć pacjenta do przetransportowania przez śmigłowcowy
zespół ratownictwa medycznego HEMS do szpitala wybranego przez lekarza systemu
śmigłowcowego zespołu ratownictwa medycznego;
4) w przypadku, kiedy na miejsce wezwania do pacjenta z podejrzeniem ostrego zespołu
wieńcowego został wysłany podstawowy zespół ratownictwa medycznego i nie jest możliwe
szybkie wsparcie przetransportowania pacjenta przez zespół z lekarzem systemu:
specjalistyczny zespół ratownictwa medycznego lub śmigłowcowy zespół ratownictwa
medycznego HEMS Lotniczego Pogotowia Ratunkowego; podstawowy zespół ratownictwa
medycznego transportuje pacjenta do najbliższego pod względem czasu dotarcia szpitalnego
oddziału ratunkowego lub szpitala, tego który jest wskazany przez dyspozytora medycznego
lub lekarza koordynatora ratownictwa medycznego (art. 44 ust. 1 ustawy o PRM);
5) w przypadku przetransportowania pacjenta z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego do
najbliższego, pod względem czasu dotarcia, szpitalnego oddziału ratunkowego lub szpitala,
konieczne jest skrócenie pobytu pacjenta w tym szpitalu do koniecznego minimum (nie
przekraczającego 90 minut od przybycia zespołu ratownictwa medycznego do pacjenta)
wykonania niezbędnej dostępnej diagnostyki kwalifikującej pacjenta z ostrymi zespołami
wieńcowymi do leczenia inwazyjnego (art. 33 ust. 1 ustawy o PRM);
6) w szpitalu nieposiadającym potencjału medycznego do interwencji kardiologicznych, w
przypadku zakwalifikowania pacjenta z ostrym zespołem wieńcowym do leczenia
inwazyjnego, ze szpitalnego oddziału ratunkowego lub izby przyjęć szpitala dokonuje się
niezwłocznie transportu pacjenta specjalistycznym zespołem transportu sanitarnego do
szpitala posiadającego jednostkę organizacyjną wyspecjalizowaną do udzielania świadczeń
zdrowotnych w zakresie kardiologii inwazyjnej - pacjent powinien być dostarczony do jednostki
kardiologii inwazyjnej w czasie nieprzekraczającym 120 minut od momentu przybycia zespołu
ratownictwa medycznego do pacjenta (art. 33 ust. 2 ustawy o PRM);
7) specjalistyczny zespół transportu sanitarnego, o którym mowa w pkt. 6 nie może być
zespołem ratownictwa medycznego włączonym do systemu Państwowego Ratownictwa
Medycznego;
8) specjalistyczny zespół transportu sanitarnego, o którym mowa w pkt. 6 i 7 musi spełniać
minimalne wymagania techniczne i jakościowe wynikające z obowiązującej normy PN-EN
1789 dla ambulansu typu C, czyli ambulansu drogowego skonstruowanego i wyposażonego
do transportu, zaawansowanego leczenia i monitorowania pacjenta podczas transportu, a
także zapewniać możliwość podjęcia natychmiastowych czynności ratunkowych (art. 33. pkt.
2 ustawy o PRM); Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Ratunkowego
mgr Marek Maślanka
ul. Szlak 61, 31-153 Kraków, tel. 123964109, fax. 123964181, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
9) celem zapewnienia zaawansowanego leczenia i monitorowania pacjenta podczas transportu
sanitarnego międzyszpitalnego zaleca się, aby w skład specjalistycznego zespołu transportu
sanitarnego, o którym mowa w ust. 6 - 8, wchodziły co najmniej trzy osoby uprawnione do
wykonywania świadczeń opieki zdrowotnej, w tym:
a) lekarz specjalista posiadający specjalizację lub tytuł specjalisty z następujących dziedzin
medycyny: anestezjologii i intensywnej terapii, chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej,
chirurgii dziecięcej, chirurgii klatki piersiowej, chirurgii plastycznej, kardiochirurgii,
kardiologii, medycyny rodzinnej, medycyny sądowej, medycyny transportu, neurochirurgii,
neurologii, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, pediatrii, położnictwa i ginekologii,
urologii,
b) pielęgniarka posiadającą tytuł specjalisty lub specjalizującą się w dziedzinie
pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii,
pediatrii, albo pielęgniarka posiadającą ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie
pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii,
pediatrii, albo pielęgniarka posiadającą ukończony kurs specjalistyczny w zakresie
resuscytacji krążeniowo – oddechowej,
c) ratownik medyczny posiadający prawo jazdy i spełniający warunki, o których mowa
w art. 95a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym
(Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.).
Zespół ratownictwa medycznego włączony do systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego,
zapewniający gotowość do udzielania medycznych czynności ratunkowych, nie może realizować w
tym czasie zleceń od innych podmiotów oraz udzielać świadczeń wynikających z realizacji umów o
udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w innych zakresach świadczeń, a w szczególności:
1) leczenia szpitalnego,
2) nocnej i świątecznej wyjazdowej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej,
3) transportu sanitarnego w podstawowej opiece zdrowotnej,
4) transportu sanitarnego pacjenta po hospitalizacji do miejsca zamieszkania,
5) transportu sanitarnego neonatologicznego,
6) transportu sanitarnego międzyszpitalnego,
7) transportu sanitarnego wewnątrzszpitalnego,
8) transportu sanitarnego osób, które znajdują się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego
do i od szpitalnego oddziału ratunkowego z i do lądowiska śmigłowca ratunkowego.
Niedopuszczalna jest w sytuacji braku podstaw i odmienności interpretacji prawnych omawianych
powyżej, jakakolwiek forma wywierania presji (np. konieczność sporządzania notatek z określeniem
powodu dla którego pacjent nie został przewieziony bezpośrednio do ośrodka kardiologii
interwencyjnej, utrudnianie przekazania pacjenta do szpitala - uzależniając od wykonania badań
diagnostycznych, nie przyjmowanie pacjentów i wymuszanie do przetransportowaniach ich do innego
szpitala lub szpitala posiadającego jednostkę organizacyjną wyspecjalizowaną do udzielania
świadczeń zdrowotnych w zakresie kardiologii inwazyjnej, nakładanie kar finansowych) na członków
podstawowych zespołów ratownictwa medycznego, do podejmowania działań przekraczających
kompetencje nadane w ustawie o PRM i ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2009 r. Nr
.151 poz. 1217).
Przedstawione zalecenia są zgodne z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego
(ESC) dotyczącego postępowania w ostrym zawale serca z utrzymującym się uniesieniem odcinka
ST, oraz wytycznymi dotyczącymi rewaskularyzacji mięśnia sercowego.
Zalecenia te w kwestii generalnych zasad dotyczące transportu pacjentów poza rejon
operacyjny należy również odnieść do pacjentów transportowanych do centrów urazowych
oraz pacjentów z objawami udaru niedokrwiennego lub krwotocznego.
Podejmując lokalne rozwiązania każdorazowo należy odnieść się do oczekiwanych korzyści i
zagrożeń w podjęciu lub zaniechaniu działań mając na uwadze dobro pacjenta, bezpieczeństwo
zespołu udzielającego medycznych czynności ratunkowych wraz ze zgodnością z obowiązującym
prawem.
Konsultant Krajowy w dziedzinie Pielęgniarstwa Ratunkowego
mgr Marek Maślanka
ul. Szlak 61, 31-153 Kraków, tel. 123964109, fax. 123964181, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Poprzez uregulowania prawne konieczne jest wdrożenie standardów postępowania i wypracowanych
wytycznych medycznych, w szczególności dotyczące leczenia pacjentów urazowych, leczenia zawału
serca oraz postępowanie w udarze mózgu.
Mając na uwadze ciągły rozwój medycyny ratunkowej, metod diagnostycznych i terapeutycznych
opinia ta odnosi się do aktualnej sytuacji prawnej i organizacyjnej jednostek ratownictwa medycznego.
Z poważaniem.
mgr Marek Maślanka